“Schrap €4,45 miljard Europese ‘pre-toetredingssteun’ aan Turkije”
In Turkije staan de rechtsstaat en democratie onder zware druk, zeker sinds de mislukte staatsgreep van juli 2016. De Kamercommissie Buitenlandse Zaken nam vandaag de resolutie aan van Open Vld Kamerleden Annemie Turtelboom en Tim Vandenput die de toetredingsonderhandelingen met Turkije tijdelijk willen bevriezen tot de situatie verbetert. De resolutie vraagt ook om de €4,45 miljard pre-toedredingssteun van de EU aan Turkije stop te zetten. Een deel van de vrijgekomen middelen te gebruiken om het Turkse middenveld en NGO’s te steunen. “Onze subsidiëring van Erdogan’s autoritaire ambities moet stoppen.”
Op de mislukte Turkse staatsgreep van 15 juli 2016 volgde een ongeziene zuiveringsoperatie door het regime van president Erdogan. Critici van de regering binnen justitie, het onderwijs, de journalistiek en de academische wereld moeten het ontgelden. Er werden al 43.000 mensen opgepakt en niet minder dan 100.000 mensen werden ontslagen of op non-actief gezet. Erdogan kondigde in het verleden bovendien ook al aan dat hij de doodstraf opnieuw wil invoeren. Turkije schafte de doodstraf in 2004 af om in aanmerking te komen voor Europese toetreding.
Open Vld volksvertegenwoordiger en lid van de commissie Buitenlandse Zaken Annemie Turtelboom: “De rechtsstaat, democratie en fundamentele vrijheden zoals de persvrijheid en vrijheid van vereniging stonden al onder zware druk in Turkije. De mislukte coup was het perfecte alibi voor Erdogan om de democratie verder uit te kleden en zijn greep op het land nog te versterken. De recente ontwikkelingen tonen dat zijn machtshonger nog niet is gestild. Integendeel. Hij zet de zuiveringen voort, net zoals zijn plan om de doodstraf opnieuw in te voeren.”
De Belgische regering, de EU en mensenrechtenorganisaties trokken al aan de alarmbel. Maar volgens Turtelboom was hun reactie niet sterk genoeg. In oktober 2016 diende ze samen met haar collega Tim Vandenput een krachtige resolutie in. Deze werd vanmiddag in de Kamercommissie Buitenlandse Zaken aangenomen.
Pre-toetredingshulp schrappen en heroriënteren
In die resolutie vragen de Kamerleden om de geldstroom vanuit de Europese Unie naar Turkije die dient als pre-toetredingssteun stop te zetten. “Momenteel geeft de EU ‘pre-toetredingshulp’ aan Turkije om democratische hervormingen door te voeren en de rechtsstaat te versterken met het oog op een mogelijke toetreding tot de Unie.” Voor de periode 2014-2020 gaat het om 4.45 miljard euro, waarvan in 2016 al 240 miljoen euro werd besteed. “Tegenover die Europese steun moeten democratische resultaten staan, maar in de praktijk wordt de hervormingssteun dus gebruikt als subsidiëring van de autoritaire ambities van Erdogan. Dat kan niet. Vandaar het pleidooi om de toetredingshulp aan de staat onmiddellijk stop te zetten en het vrijgekomen geld te gebruiken om het Turkse middenveld en NGO’s te steunen.”
Toetredingsonderhandelingen on hold
Daarnaast vraagt Turtelboom om de Europese toetredingsonderhandelingen met Turkije tijdelijk te bevriezen. “In het onderhandelingsproces met kandidaat-lidstaten staat het respecteren van de rechtsstaat centraal. Maar vandaag evolueert Turkije niet naar een demo- maar autocratie. In die omstandigheden de deur open laten voor een toetreding is een fout signaal.” Turtelboom wil ook niet wachten om de onderhandelingen op te schorten totdat het parlement effectief de doodstraf weer invoert. “Dit is voor de EU de rode lijn en de voorwaarde om de onderhandelingen on hold te plaatsen, maar Erdogan heeft al voldoende rode lijnen overschreden.” Wanneer de situatie van de mensenrechten, democratie en de rechtsstaat in Turkije opnieuw in positieve zin verandert, moet een verderzetting van het toetredingsproces evenwel mogelijk zijn. “Maar als de doodstraf alsnog wordt ingevoerd, moet dit automatisch leiden tot een echte stopzetting van de toetredingsonderhandelingen”, verzekert Tim Vandenput.
