“Tijd voor een PLAN BE”

Twee liberale burgemeesters, Tim Vandenput (Hoeilaart) en Christophe Dister (Terhulpen), houden een nieuwe beweging voor meer efficiënt België boven de doopvont. Die springt nog verder dan De Croos pleidooi voor de herfederalisering van vier domeinen. De economie blijft de prioriteit is de boodschap. ‘De symbolen moeten ingeruild worden voor efficiëntie.’

© 2016 – De Standaard – Eveline Vergauwen en Marjan Justaert

Brussel – Wie vandaag een zaak opstart voor pakweg het onderhoud van verwarmingsketels zal snel weten hoe België in mekaar zit. Wil hij werken in alle gewesten, dan heeft hij maar liefst zes erkenningsnummers nodig. Vroeger maar één. Kostprijs per nummer? Minstens 350 euro, plus tijd en moeite voor extra administratie. En dan verschillen ook nog eens de subsidies per gewest.

De eenvoud is ver te zoeken. Het is maar een van de verhalen die de liberale burgemeesters Tim Vandenput (Open VLD) en Christophe Dister (MR) de voorbije jaren van burgers en ondernemers opvingen. Vandenput, de burgervader van Hoeilaart, en Dister, die van de aangrenzende gemeente Terhulpen, kennen elkaar al tien jaar. ‘Onze carrières vertonen sterke gelijkenissen’, vertelt Dister. ‘We komen allebei uit de bedrijfswereld.’ Die achtergrond verklaart meteen hun gezamenlijk ongenoegen over de stand van het land. ‘Ik kijk op een bedrijfsmatige manier naar België’, zegt Vandenput. Na een bedrijfsanalyse van meer dan tien jaar starten ze daarom in augustus met ‘PLAN BE’, een (tegen)beweging die oproept voor meer België, en vooral voor meer efficiëntie. Met een blog, een website, een denktank, colloquia en burgerparticipatie moeten hun ideeën in het hele land groeien, over de partijgrenzen heen.

Van plan W tot BE
De nieuwe beweging gaat in tegen het pleidooi van de N-VA en CD&V voor confederalisme, en tegen het ‘Plan W’, een beweging van hooggeplaatste Waalse politici en opiniemakers die zich voorbereiden op de splitsing van het land. Zelfs binnen de PS zijn al een hele tijd enkele belangrijke ‘regionalistische’ stemmen actief. ‘Als het over de staatsstructuur gaat, heb ik politici tot nu toe alleen maar horen pleiten voor regionaliseren of splitsen’, merkt Dister op. ‘Wel, dat debat is dépassé, voorbij. In plaats van ons bezig te houden met symbolen, moeten we ons bezighouden met de vraag: hoe kunnen we de staat doeltreffender laten werken?’

De politici hebben al minstens één academisch onderzoek aan hun kant: de politicologen Sinardet, Dodeigne en Reuchamps (VUB-UCL) kwamen nog niet zo lang geleden tot de conclusie dat de ‘herfederaliseringsgedachte’ terrein wint (DS 25 januari). Eerder werd een herfederalisering al geopperd voor bevoegdheden als buitenlands beleid, wapenexpert, de geluidsnormen rond Zaventem – daar was zelfs CD&V destijds voor te vinden – en eventueel topsport. Voor de N-VA is élke herfederalisering evenwel een no pasarán.

Mismeestering
Speelt Dister nog behoorlijk cavalier seul binnen de MR – hij moet er nog zieltjes winnen – dan ziet Vandenput zich wel gesterkt door de partijtop. Zo pakte vicepremier Alexander De Croo (Open VLD) gisteren het blauwe duo in snelheid door in L’Echo zelf een schot voor de boeg te lossen over welke richting het blauwe verhaal uitgaat.

De Croo schuift vier thema’s naar voren waar herfederalisering een aanrader is: mobiliteit, energie en klimaat, buitenlandse handel en veiligheid. ‘Dat is niet mijn shoppinglijst, maar we moeten minstens op die vier domeinen het debat voeren’, legt De Croo uit. ‘De files in Brussel lopen tot in Mechelen. Hoe we de luchthaven van Zaventem beheren, is complete waanzin, we zijn zo onze economie aan het mismeesteren. En over de verdeling van de klimaatinspanningen onthoud ik vooral een chicken game waarmee we ons in Parijs belachelijk gemaakt hebben. Buitenlandse collega’s vertellen me dat ze niet meer begrijpen wie ze moeten aanspreken.’

’We hebben echt nood aan een interne oefening voor meer efficiëntie’, besluit de vicepremier. ‘Burgers en bedrijven willen meer waar voor hun geld. Alles moet vandaag sneller en efficiënter. De ‘smartphonisering’ dringt overal door, behalve bij de Belgische overheden.’

Vandenput noemt de vier werven van De Croo voor de hand liggende thema’s, waar ook PLAN BE mee aan de slag gaat. ‘We zijn een van de slechtste leerlingen in Europa als het gaat over weginfrastructuur. Investeringen doen we beter met een Belgisch plan, dan met een regionaal. Kijk ook naar de Brusselse ring. Die loopt over de drie gewesten. Elk gewest heeft wel zijn redenen om er niet in te investeren. Als mobiliteit niet gesplitst was, dan zouden we dat dossier door een federale bril bekijken.’
Vrees voor de terugkeer van de wafelijzerpolitiek vindt Vandenput ongegrond. ‘Vroeger had je twee kanten aan een wafelijzer, vandaag heb je er in Vlaanderen vijf, voor elke provincie. Dat is niet weg hoor.’

Koterijen
Conclusie? ‘Ons land faalt. De staatshervormingen hebben het verzwakt en te veel ontmanteld.’ De staatsstructuur, een ‘oud huis met koterijen’, kost voor de liberalen te veel en moet worden afgebroken. ‘We moeten opnieuw beginnen met een wit blad en uitzoeken welk niveau het best in staat is om deze of gene bevoegdheid uit te oefenen’, zegt Dister.

Het uiteindelijke doel van PLAN BE is de architectuur uittekenen voor een nieuwe, slankere overheid. Vandenput: ‘Met minder overheid kunnen de belastingen naar beneden, zal de staat sneller werken en kunnen we weer investeren.’