Een Europees leger: more bang for the buck

Dit opiniestuk verscheen eerst op www.hln.be

Afgelopen maandag sloten 23 Europese lidstaten een akkoord om veel intensiever samen te gaan werken op het vlak van defensie. Open Vld Kamerlid en defensiespecialist Tim Vandenput wil dat deze samenwerking op termijn uitmondt in een Europees leger. 

Ten eerste heeft Europa nood aan een geloofwaardige en gezamenlijke defensie. Meer dan ooit. Rusland annexeerde de Krim en bezet nog steeds Oost-Oekraïne. Afrika en het Midden-Oosten zijn instabiel. De Britten, al langer koele minnaars van Europese samenwerking, kozen voor de Brexit. Donald Trump noemde de NAVO tijdens zijn campagne overbodig. De terreurgolf heeft vele Europese steden getroffen en cybercrime plaatst alle landen voor grote uitdagingen. Europa beseft dat het zelf zal moeten instaan voor haar veiligheid.

Sinds 2009 heeft de Unie al een officieuze buitenlandminister. Vandaag is dat Federica Mogherini. Die vertolkt de Europese diplomatieke standpunten op het wereldtoneel en heeft haar nut al bewezen. Kijk bijvoorbeeld naar het nucleair akkoord dat met Iran werd gesloten. Maar een buitenlandbeleid is énkel geloofwaardig, wanneer het ook gesteund wordt door een militaire slagkracht. Die militaire ‘one command’ hebben we vandaag niet. Elke lidstaat heeft zijn eigen leger. Die troepen worden echter willekeurig en zonder veel wederzijdse verplichtingen in een Europees kader ingezet. Daar kan nu dankzij een verregaande defensiesamenwerking eindelijk verandering in komen.

Ten tweede zal deze samenwerking ons ook in staat stellen om minder centen te verspillen en ons beter te bewapenen tegen bedreigingen. Logisch ook, want vandaag onderhouden we een veelvoud aan luchtmachten, zeemachten en landmachten. Een beetje soevereiniteit afgeven aan een Europees leger levert ons “more bang for the buck”, zoals de Amerikanen het zeggen. Vandaag spenderen de Europese lidstaten de helft van het Amerikaanse budget aan defensie. Maar dat levert ons amper 15% van de Amerikaanse slagkracht op. Die verhouding kan door Europese samenwerking worden rechtgetrokken.

In de toekomst kunnen lidstaten gerichter en slimmer investeren, in functie van de noden van het Europese geheel. Aankopen kunnen samen worden gedaan en er zal één Europese markt voor defensiegoederen ontstaan. Dergelijke initiatieven drukken altijd te prijs. Europa zal zelfs investeren in defensie-onderzoek. Ongetwijfeld zullen Belgische bedrijven die sterk staan in innovatie hier de vruchten van plukken door de ontwikkeling van nieuwe prototypes. Maar dat ontslaat ons land niet van de plicht om wel degelijk te blijven investeren in defensie, liefst 1,3% van het bbp. We zijn geen profiteurs, maar een loyale partner in Europa en de NAVO.

Waar gaat dit naar toe? Het uiteindelijke doel moet zijn: een Europees leger onder Europese vlag, met bijdragen van alle lidstaten. Dit leger moet onderdeel zijn van een bredere Europese aanpak, met ook een Europese diplomatie en een Europese inlichtingendienst. Onder een eengemaakte Europese defensie-industrie kunnen ook onze bedrijven verder groeien. Maar dat gaat dus stap voor stap.

De Europese Unie is ook niet op één dag gebouwd. Alles begon met een eengemaakte markt voor kolen en staal. Vandaag is de EU het grootste handelsblok ter wereld. Maar de klik is in vele hoofden met deze nieuwe samenwerking gemaakt. Ook bij onze eigen minister van Defensie Vandeput (N-VA). In 2016 liet hij in Knack nog optekenen dat hij “de dromers die nog in een Europees leger geloven veel plezier toewenst, maar ze dwalen.” Afgelopen maandag tekende Vandeput als eerste lidstaat het nieuwe akkoord en was hij laaiend ethousiast over “de sterke Europese defensiepoot die de NAVO kan versterken.”

Dit weekend debateert Open Vld op het vrijheidscongres in Antwerpen over dit voorstel. Zonder veiligheid, geen vrijheid. In een veranderende wereld met globale uitdagingen en bedreigingen heeft het geen enkele zin om ons terug te plooien achter landsgrenzen, maar biedt enkel meer Europese samenwerking een echte oplossing. Open Vld pleit al jaren voor deze oplossing en zal dat blijven doen.